Notaris en wilsbekwaamheid

Is uw cliënt (nog) in staat een testament te maken?

Handelingsbekwaamheid of wilsbekwaamheid in juridische zaken

Waarom zou u als notaris een onafhankelijke arts inschakelen?

Hoe gaat de beoordeling van de wilsbekwaamheid in zijn werk?

Handelingsbekwaamheid of wilsbekwaamheid in juridische zaken

speelt een rol wanneer iemand bv.

• een testament wil maken of wijzigen
• een notariële volmacht wil geven
• een huis wil kopen of verkopen etc.

Wanneer u daar als notaris bij betrokken bent, moet beoordelen of iemand daarvoor handelingsbekwaam is. In de praktijk wordt dit ook wilsbekwaamheid genoemd. Uw beroepsgroep heeft daarvoor een eigen protocol beschikbaar om hierover te oordelen.

http://www.recht.nl/doc/ProtocolwilsbekwaamheidKNB.pdf 

Wanneer u als notaris twijfelt aan de wilsbekwaamheid van uw cliënt, kunt u mij als onafhankelijke arts inschakelen om dat te laten beoordelen.

Bij de beoordeling van de wilsbekwaamheid gaat het erom of iemand ’ter zake’ wilsbekwaam is.

Daarom is het nodig dat ik in grote lijnen van de inhoud van bv. het testament op de hoogte ben, zodat ik de cliënt op de inhoud kan testen/bevragen.

Waarom zou u als notaris een onafhankelijke arts inschakelen?

De eindverantwoordelijkheid voor het passeren van een akte ligt bij de notaris. Maar U dient ervan overtuigd te zijn dat uw cliënt wilsbekwaam is. Het niet inschakelen van een arts kan u later, bijvoorbeeld bij een tuchtrechtelijke of civielrechtelijke procedure  worden tegengeworpen.

Dementie is een complexe ziekte en de dementerende vertoont vaak façade-gedrag. Het is niet reëel van een notaris te verlangen dat hij dit gedrag kan doorgronden; dit vereist een specifieke deskundigheid.

Die benodigde deskundigheid mag u van mij verwachten.

Sinds 2011 werkt ik zeer regelmatig samen met notarissen om tot een verantwoorde beoordeling te komen van wilsbekwaamheid.

Hoe gaat de beoordeling van de wilsbekwaamheid in zijn werk?

Iemand wordt als wilsbekwaam beschouwd, als hij er blijk van geeft de op zijn bevattingsvermogen afgestemde informatie te begrijpen in de mate die voor de aard en de reikwijdte van de te nemen beslissing noodzakelijk is.

Bij de beoordeling van de wilsbekwaamheid of wilsonbekwaamheid wordt o.a. rekening gehouden met:

• in hoeverre speelt bv. een diagnose als de Ziekte van Alzheimer een rol m.b.t. de wilsbekwaamheid
• zijn er zintuiglijke beperkingen die het moeilijk maken de wilsbekwaamheid te beoordelen
• kan de cliënt zich op een alternatieve wijze uiten
• hoe ingrijpend is de beslissing waar het om gaat
• begrijpt de cliënt de op zijn bevattingsvermogen afgestemde informatie
• begrijpt hij het belang van deze informatie voor zijn eigen situatie
• kan hij een afgewogen keuze maken en begrijpt hij de consequenties daarvan
• is er ziekte-inzicht en in hoeverre speelt dit mee in de beslissing
• handelt hij uit vrije wil

In de praktijk betekent dit dat de beoordeling van de wilsbekwaamheid nogal wat tijd kost, meestal 1 à 1,5 uur.  Ik bezoek de cliënt thuis in de eigen vertrouwde omgeving. In principe spreek ik hem/haar alleen.

Wanneer er na het eerste gesprek nog onvoldoende duidelijkheid bestaat over de wilsbekwaamheid dan herhaal ik het bezoek na ca. een week.

Voor het onderzoek is het nodig dat ik de cliënt alléén spreek, want

• dat levert de meest betrouwbare informatie op over het geestelijk functioneren
• het voorkomt pijnlijke momenten wanneer hij/zij het antwoord niet weet en vragend naar de begeleider kijkt
• het onderwerp mogelijk vertrouwelijke informatie bevat
• iedere mogelijke vorm van beïnvloeding voorkomen moet worden